اربعین به اصطلاح شیعیان روز بیستم ماه صفر هست ، روزی که به نقل برخی از علما روز ورود جابر ابن عبدالله انصاری به کربلا جهت زیارت امام حسین (ع) و روز بازگشت اسراء از شام به کربلاست.
در حدیثی که از امام حسن عسگری (ع) وارد شده فرموده اند :
علامات المؤمن خمس: صلاه الخمسین و زیاره الأربعین و التختّم فى الیمین و تعفیر الجبین و الجهر ببسم الله الرّحمن الرّحیم
علامات مومن پنج چیز است که خواندن نماز های پنجاهگنه است که مراد امام از بیان این مطلب خواندن هفده رکعت نماز یومیه و نافله های نماز می باشد ، دومین مطلبی که امام به آن تاکید کرده اند خواندن زیارت اربعین وارد شده از امام صادق (ع) است که در این مطلب به آن اشاره خواهیم نمود و دیگر اینکه انگشتر را به دست راست کردن است و جبین را در سجده به خاک گذاشتن و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در نمازهاست.
زیارت اربعین دارای ده فراز می باشد که امام صادق (ع) در این ده فراز اشاراتی داشته اند:
فراز اول سلام
السلامُ علی وَلیِّ الله و حبیبه ؛ السلامُ عـَلی خلیلِ اللهِ وَ نجیبه ؛ السلامُ علی صَفیِّ اللهِ و ابن ِ صَفیّـه ؛ السلامُ علی الحُسین ِ المظلوم الشهید ؛ السلامُ علی اسیرِ الکربات و قـَتیلِ العـَبرات.
سلام هایی که به گونه ای اصالت خانوادگی امام حسین (ع) را نشان می دهد ، سلام هایی که از نام های خدانود متعال است ، سلام هایی که به معنای سلامتی و تسلیم در مقابل خداوند متعال است ، سلام هایی که مراد حافظ قرار دادن خداوند متعال می باشد.
سلام هایی که زائر امام حسین (ع) باید به گونه ای بیان کند که مورد رضایت امام باشد ، نه اینکه مورد آزار و اذیت امام حسین (ع) باشد.
سلام هایی که زائر با بیان آن میزان علاقه خود را نسبت به امام (ع) ، دین و اهل بیت نشان می دهد و اعلام بیزاری خود را از طاغوت و طاغوتیان بیان می کند.
فراز دیگری که امام صادق (ع) بیان کننده آن بوده شهادت بر برتری و عظمت امام حسین (ع) است
اللهم انی اَشهَدُ أنـَّهُ وَلیـُّکَ وَ ابنُ وَلیِّک ؛ وَصَفیـُّکَ وَ ابنُ صَفیـِّک، الفائزُ بِکـَرامـَتـِک ؛ اَکرَمتـَهُ بالشَّهاده ؛ و حَبوتـَهُ بالسـَّعاده ؛ و اجتـَبـیتـَه بطیبِ الولاده ؛ و جَعَلتـَه سیداً من الساده و قائِداً من القاده ؛ و ذائدً مِنَ الذاده و اَعطیتـَهُ مَواریثَ الانبیاء ؛ و جعلته حُجَه ًعلی خـَلقِک مِنَ الاوصِیاء ؛ فـَاَعذَرَ فی الدُعاءِ وَ مَنَحَ النُصح.
امام صادق (ع) عزتی را که امام حسین (ع) دارد را از طرف خدا می داند و می گوید کرامت شما بر امام حسین (ع) از راه شهادت بوده با شهادت امام حسین (ع) او را گرامی داشتی به گونه ای که او را از پاک و از اولاد پیامبر قرار دادی ، امام حسین (ع) را در امتحان و آزمونی قرار دادی که سرمشق همه قرار گرفت اگر چه زمان و مدت جنگ امام حسین (ع) کم بوده است اما جنایت های فراوانی در این مدت بر امام (ع) و یارانش شد ، امام (ع) مقابل کفر و باطل ایستاد و به اصطلاح تن به ذلت و خواری نداد ، این خود یک درس است برای شیعیان ، در مقابل ذلت بایستید.
در فراز دیگری امام صادق (ع) اشاره به اعداف قیام امام حسین(ع) دارد
و بَذلَ مُهجَتـَهُ فیکَ لیَستـَنقـِذَ عِبادکَ مِنَ الجَهالهِ وَ حَیرَهِ الضـَلاله
اهداف قیام امام حسین (ع بسیار بالاست که ذهن بشری مانند ما که هزار ” ان قلت ” به دین وارد می کنیم هست اما مطالعه این اهداف نشان می دهد که امام حسین (ع) احساس می کرد که در دین نبی مکرم اسلام (ص) بدعت هایی قرار گرفته است و باید برای مقابله با این بدعت ها قیام کند مهمترین هدف شاید به نظرم باشد البته که اهداف دیگری وجود داشته است.
فراز چهارم زیارت اربعین بیان قاتلان امام حسین (ع) است
وَ قـَد تـَوازَرَ عـَلـَیه مَن غـَرَّته الدُنیا ؛ و باعَ حـَظـَّهُ بالاَرذَلِ الاَدنی وشَری اخِرَتـَهُ بالثـَّمَنِ الاَوکـَس ؛ و تـَغـَطرَسَ وتـَرَدّی فی هواه ؛ و اَسخَطَکَ و اَسخَطَ نـَبیک ؛ و اَطاعَ مِن عِبادِکَ اهلَ الشـِّقاق ِ وَ النفاق ؛ و حـَمـَلـَه َ الاوزارِ المـُستوجبینَ النار ؛ فـَجاهدهُم فیکَ صابراً مُحتـَسـباً ؛ حتی سُفـِکَ فی طاعـَتِکَ دمه ؛ وَ استـُبیحَ حَریمَهُ
بیان امام صادق (ع) نشان می دهد که کسانیکه بر علیه امام (ع) شوریده اند فریب زیور آلات دنیا را خورده اند کسانیکه به اصطلاح امروز ما با قرار دادن نام امام حسین (ع) به عنوان خارج شونده از دین می خواستند نقش صالحان دین را انجام دهند.
کسانیکه آخرت خود را به خاطر بهره دنیایی در معرض خطر قرار دادند و هم دنیا و هم آخرت خود را از دست دادند ، هوس بازی کردند و ذمه خود را در لبه پرتگاه هوس قرار دادند که باعث خشم پیغمبر (ص) و خداوند را فراهم کردند.
فراز پنجم زیارت اربعین عبرت گیری از سالار شهیدان است
اشهَدُ انـَّکَ اَمینُ الله وابنُ امینهِ ؛ عِشتَ سَعیداً وَ مَضَیتَ حَمیداً وَ متَّ فـَقیداً مـَظلوُماً شهیداً ؛ و اشهـَدُ انَّ الله مـُنجـِزٌ ما وَعـَدَکَ ؛و مُهلِکٌ مَن خـَذلـَکَ و مُعـَذبٌ مَن قتلکَ ؛ و اشهـَدُ انـَّکَ وَفیتَ بِعَهدِ الله ؛ و جاهـَدتَ فی سـَبیلِهِ حتی اتیکَ الیـَقینُ .
امام حسین (ع) دارای ویژگی های فراوانی بود که زبان بشری از بیان این ویژگی ها قاصر است ، امامی که از مرگ هراسی نداشت و شوق داشت برای جنگیدن در راه خدا ، ویژگی هایی که هر کدام از آنها برای بشری درس است.
عبادت امام (ع) و اهل بیت زبان زد است این خود یک درس برای همه ماست ، بندگی که برای خدا کرد ، امام (ع) عفو و بخشش فراوانی داشت ، ایثار و از خود گذشتگی و از خود بیگانگی قطره ای از معرفت امام (ع) است ، زائر امام (ع) هم باید تلاش کند تا این ویژگی ها را در خودظهور و بروز دهد ، اگر این ویژگی ها در شخص زائر وجود نداشته باشد یعنی اینکه هنوز این شخص امام (ع) را آنگونه که هست نشناخته و فقط نام ایشان را به یدک می کشد.
زائر در این زیارت گواهی می دهد که امام حسین (ع) در عهدی که با خدا بسته بود وفا دار بود و خود نیز باید عمل کننده به این عهد باشد ، امامی که در راه خدا جهاد کرد و تا آخرین لحظه زره ای از راه خود دور نشد.
فراز دیگر این زیارت اشاره به تجدید عهد و میثاق با امام حسین (ع) می باشد
اللهم انّی اُشهـِدُکَ اَنّی وَلیٌ لِمَن والاهُ ؛ و عـَدُوٌ لـِمَن عاداهُ ؛ بِابی انتَ وَ اُمّی یابنَ رَسولِ الله.
اینکه زائر عهد می بندد که آنکس که امام (ع) را دوست دارد من هم او را دوست دارم این باید عمل بشود نه اینکه زبانی بیان شود و عمل نشود این عهد همانند عهد و پیمان امام (ع) با خداست ، دوست دارد امام حسین (ع) به عهدی که با او بسته صادق است و عمل می کند ، هر که از راه امام حسین (ع) دور است را دوست ندارد و با او دست بیعت نمی دهد این همان ” لبیک یا حسین ” است.
فراز هفتم این زیارت بیانگر اصالت خانوادگی امام حسین (ع) است
اشهَدُ انـَّکَ کـُنتَ نوراً فی الاَصلابِ الشـّامِخه والارحامِ المـَطهَّره ؛ لم تـُنَجـِّسک الجاهلیه ُ بانجاسِها ؛ و لم تـُلبـِسکَ المُدلَهمـّاتُ مِن ثیابـِها ؛ و اشهـَدُ انـَّکَ مِن دَعائم ِ الدّین ِ وَ ارکان ِ المـُسلمین ومَعقــِلِ المـَؤمنین ؛ و اشهـَدُ انـَّکَ الامامُ البـِرُّ التـَّقی ِ الرَّضی الزَّکی ِالهادی المهدی .
شهادتی که بیانگر نور بودن امام حسین (ع) در صلب پدرانش و ارحام مادرانش است ، شهادتی که امام حسین (ع) را مبرا از هر گونه شرک می داند ، شهادتی که امام (ع) را ستون برای دین می داند ستون و دژ مستحکم دین ، شهادتی که امام (ع) را هدایت شده و هدایت کننده بیان می کند.
فراز هشتم زیارت اربعین اختصاص یافته به توصیف فرزندان امام حسین (ع)
و اشهـَدُ انَّ الائِمَه َ مِن وُلدِکَ کـَلِمَه ُ التـَّقوی ؛ و اعلامُ الهُدی وَ العـُروَه ُ الوثـقی وَ الحُجَّه ُعلی اَهلِ الدُّنیا .
این فراز نیز اختصاص دارد به فرزندان امام (ع) که از گونه ای است که شخص زائر و قرائت کننده زیارت شهادت می دهد که فرزندان امام (ع) همگی کلمه تقوا را هدف قرار داده اند و این فرزندان نشانه ای برای هدایت و خروج مسلمین از جهل به سوی رستگاری و سعادت دنیوی و اخروی بوده و حلقه محکمی برای اهل دنیا می باشند.
فراز نهم این زیارت اختصاص به بیان اعتقادات شیعیان دارد
– و اشهـَدُ انّی بـِکُم مؤمِنٌ وَ بایابِکُم مُوقن بـِشرایع ِ دینی و خـَواتیم ؛ وَ قـَلبی لـِقـَلبـِکـُم سـِلم ؛ و اَمری لامرِکـُم مـُتـَّبـِع وَ نُصرَتی لـَکُم مُعدَّه ، حتی یاذنَ اللهُ لـَکـُم ؛ فمعکم لا مع عدوکم .
زائر و قرائت کننده زیارت شهادت می دهد که امام حسین (ع) چزو افرادی هست که در رجعت امام مهدی (عج) قرار دارد و طبق دستورات دین عمل کننده رسالت خویش است ، قلب خود را با قلب امام آمیخته می داند و در انجام هر کاری پیرو دستورات و فرامین امام است.
فراز پایانی این زیارت را صلوات بر اهل بیت تشکیل می دهد
صلواتُ اللهِ علـَیکـُم و علی ارواحِکـُم وَ اجسادِکُم ؛ وَ شاهـِدِکـُم و غائبـِکـُم وَ ظاهـِرِکـُم و باطنکم ؛ امینَ ربَّ العالمین .
سلام و صلوات بر روح مقدس و بر پیکر اهل بیت و سلام و صلوت بر شاهر و نهان و آشکار اهل بیت.
امید است زائر امام (ع) با قرائت این زیارت علاوه بر عمل به حدیث و دریافت ثواب آن با عمل کردن به فرامین و دستورات ائمه (ع) بتواند اجر دنیوی و اخروی را برای خود دریافت نمائد.
انشاء الله
ازحاج آقای مظلومی تشکر می کنم