ملاک تشخیص غیبت در دین مبین اسلام بسیار کاری آسان است ، آنگونه که از احادیث و روایات به دست می آید ، اگر حرفی را که می زنیم موجب رنجش فرد شود ، این می شود ، غیبت ، بسیاری از افراد حرفی را می زنند و می گویند اگه پیش بیاد تو روش هم می گم ، اما زمانی که روبرو می شوند توان بیان سخن خود را ندارند.
اسلام حتی به طور کلی از ظن ها و گمانها انسانها را نهی می کند و بسیاری از آنها را به طور واضح در قرآن کریم گناه می داند.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یَغْتَب بَّعْضُکُم بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِیمٌ (۱) ؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! از بسیاری از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمانها گناه است؛ و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید؛ و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید؛ تقوای الهی پیشه کنید که خداوند توبهپذیر و مهربان است!
غیبت به طور کلی سخنی است که بر اساس تعریف پیامبر اسلام (ص) فردی در پشت سر مومنی حرفی بزند و اگر غیبت شونده این سخن را بشنود ناراحت می شود ، پیامبر اکرم (ص) در این سخن فرموده اند که : غیبت این است که ازبرادر (مؤمن )خود چیزی بگویی که خوش ندارد. بدان که اگر آنچه در او هست بگویی، غیبتش را کرده ای و اگر آنچه در او نیست بگویی، به او بهتان زده ای(۲).
اما برخی می گویند مثلا من نمی دانم فردی که می خواهم پشت سرش حرفی بزنم موجب رنجش خاطر او خواهد شد ، به طور کلی اگه بگوییم فلانی به اجام فلان عمل اعتقادی ندارد ، خوب این غیبت محسوب نمی شود ، اما بگوییم فلانی گاهی به خازر شما فلان کار را می کند ولی زمانیکه شما نیستید ، از انجام فلان عمل امتناع می کند ، این می شود غیبت و اگر غیبت شونده چنین سخنی را بشنود ناراحت خواهد شد.
در روایتی که پیشتر از پیامبر اکرم (ص) نقل کردیم ، فهمیده می شود که اصل غیبت بر فرد مسلمان است ، نه غیر مسلمان و در غیر مسلمین لازم نیست که اصول غیبت را رعایت کنیم ، چرا که در روایاتی از امام صادق (ع) آمده است که : المومن اعظم حرمه من الکعبه (۳) ؛ حرمت مومن از حرمت کعبه بالاتر است ، در حالیکه چنین روایتی برای غیر مسلمین نقل نشده است.
پی نوشت :
۱٫ سوره مبارک حجرات ، آیه ۱۲٫
۲٫ کتز العمال ریال روایات ۸۰۱۴ ، ۸۰۳۳ ، ۸۰۲۴.
۳٫ طبرسی ، مشکاه الأنوار فی غرر الأخبار ، ص۸۳٫
ثبت دیدگاه