نعمت هایی که در اختیار ما قرار دارد، تنها خلاصه به نعمت های ظاهری نمی شود، و نعمت های باطنی نیز بخش مهمی از آنها را تشکیل می دهد.
خداوند متعال نعمت های فراوانی را در اختیار بندگان خود قرار داده است، نعمت هایی که طبق صراحت آیات الهی هرگز قابل حد و حصر نیستند و در هر ثانیه تفکر می توان هزاران هزار نعمتی را که از آن برخوردار هستیم را در یابیم .
نعمت هایی که خداوند متعال در اختیار ما قرار داده است،گاهی ظاهری است که از نمونه های ظاهری می توان به سلامتی، روزی حلال ، زیبایی، اشاره کرد، اما همه نعمت های خداوند به نعمت های ظاهری خلاصه نمی شود و نعمت مهمتر و ارزشمندتری به نام نعمت های باطنی و معنوی نیز در سنت های خداوند متعال به چشم می خورد.
خداوند متعال در آیات الهی به هر دو قسم نعمت اشاره می کند و می فرماید:
«أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدىً وَ لا کِتابٍ مُنیر: آیا ندانستهاید که خدا آنچه را که در آسمانها و آنچه را که در زمین است، مسخّر شما ساخته و نعمتهاى ظاهر و باطن خود را بر شما تمام کرده است؟ و برخى از مردم در باره خدا بى[آنکه] دانش و رهنمود و کتابى روشن [داشته باشند] به مجادله برمىخیزند.»[لقمان : ۲۰]
تعبیر لطیف و زیبایی که در این آیه شریفه بکار رفته است واژه «اسبغ» می باشد که در لغت به معنای سرازیر شدن است که کنایه از کثرت نعمت های خداوند دارد.همچنین در این آیه به دو قسم از نعمت اشاره شده است نعمت های ظاهری و نعمت های باطنی .
قطعه ای از زندگی یکی از بزرگان کاملا روشن کننده نعمت های باطنی می باشد وقتی در احوال یکی از بزرگان نقل می کنند که ایشان می فرمود: در دوران طلبگی مقید بودم که هر هفته جمعه به حمام عمومی که در یکی از گذر های معروف شهر قم قرار داشت بروم .کنار درب حمام یک سائل نابینا می نشست و من هر هفته ابتدا این سائل را با خود به درون حمام می بردم و ابتدا لباس های او را می شستم و در قسمت گرم خانه حمام قرار می دادم تا کاملا خشک شود و سپس او را به حمام می بردم و کاملا او را پاکیزه و نظافت می کردم،و این سنت هر هفته من بود،مرد فقیر نابینا نیز هر هفته بعد از استحمام از من درخواست می کرد که او را در جهت قبله قرار دهم و دستان خود را به طرف آسمان بلند می کرد و می فرمود:[خدایا این مرد را موثر در دینت قرار بده] و چندی نگذشت که دعای این سائل نابینا مستجاب شد و این طلبه صاحب تفسیر گرانسنگ المیزان و علامه طباطبایی شد .
آری نعمت هایی که در اختیار ما قرار دارد،تنها خلاصه به نعمت های ظاهری نمی شود،و نعمت های باطنی نیز بخش مهمی از آنها را تشکیل می دهد.
حال در روز یازدهم ماه مبارک رمضان از خداوند متعال چند نعمت مهم باطنی را درخواست می کنیم ،نعمت هایی که می تواند زندگی ما را با تحول و دگرگونی مواجه سازد:
اللهمّ حَبّبْ الیّ فیهِ الإحْسانَ: خدایا دوست گردان به من در این روز نیکی را
وکَرّهْ الیّ فیهِ الفُسوقَ والعِصْیانَ: و نـاپسند بدار در این روز فسق و نافرمانی را
وحَرّمْ علیّ فیهِ السّخَطَ والنّیرانَ: و حرام کن بر من در آن خشم و سوزندگی را
بِعَوْنِکَ یا غیاثَ المُسْتغیثین: به یاریت ای دادرس داد خواهان
خداوند متعال در قرآن مجید به این نعمت های مهم و حیاتی اشاره می کند و می فرماید:
«وَ اعْلَمُوا أَنَّ فیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ یُطیعُکُمْ فی کَثیرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُون: و بدانید که پیامبر خدا در میان شماست. اگر در بسیارى از کارها از [رأى و میل] شما پیروى کند، قطعاً دچار زحمت مىشوید، لیکن خدا ایمان را براى شما دوستداشتنى گردانید و آن را در دلهاى شما بیاراست و کفر و پلیدکارى و سرکشى را در نظرتان ناخوشایند ساخت. آنان [که چنیناند] رهیافتگانند.»[الحجرات :۷]
چنانچه برخی از مفسرین بیان فرمودند این آیه شریفه به یک قانون مهم اشاره می کند، قانونی به نام لطف که در سنت های خداوند متعال برای هدایت انسان ها وجود دارد:
در توضیح قانون لطف این گونه بیان کرده اند که خداوند متعال می خواهد بدون اینکه جبری در کار باشد ،همه انسان ها به هدایت و کمال واقعی دست پیدا کنند و لذا
۱-پیامبران الهی را برای هدایت انسان ها فرستاده است
۲-کتاب های آسمانی از جمله قران مجید را نازل کرده است
و در مرحله بعد ایمان را محبوب انسان ها قرار داده است و در مقابل، نفرتی از کفر و گناه و فساد را در دل انسان به وجود آورده است تا با این دو نعمت بزرگ انسان ها بتوانند به کمال واقعی خود در دنیا و سرای آخرت دست پیدا کنند.
اما برخی از افراد با اعمال و رفتار خود سبب می شوند،تا این نعمت ویژه الهی از زندگی آنها کاملا محو شود و نتیجه کار آنها به جایی برسد که از ایمان نفرت داشته و به گناه و معصیت عشق می ورزند.
در دعای روز یازدهم ماه مبارک رمضان از خداوند متعال مسئلت داریم که:
« اللهمّ حَبّبْ الیّ فیهِ الإحْسانَ،وکَرّهْ الیّ فیهِ الفُسوقَ والعِصْیانَ»
اگر این دو نعمت ویژه یعنی عشق به ایمان و احسان و نفرت از گناه و معصیت بر اثر اعمال و رفتار ما در زندگی کم رنگ و یا گاهی بی رنگ شده است، در ماه رمضان فرصتی دوباره به ما عنایت فرما تا بتوانیم دوباره از این نعمت های خاص بهره مند شویم و از انها برای رسیدن به قرب الهی استفاده کنیم .
یکی از مصادیق بارز احسان که در قرآن مجید به آن اشاره شده است مسئله به نیکی به پدر و مادر است،
« وَ قَضى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً :و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید. اگر یکى از آن دو یا هر دو، در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنها [حتى] «اوف» مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى »[الإسراء : ۲۳]
چرا که برخی چنان در دنیای مادی خود غرق شده اند که گاهی فراموش می کنند،پدر و مادری نیز وجود دارد و در این دعای شریف از خداوند متعال می خواهیم که علاقه به پدر و مادر و توفیق احترام به آنان را دوباره در دل های زنگار گرفته ما قرار بده تا با این نعمت ویژه به نعمت مهم دیگری که در انتهای این دعای شریفه به آن اشاره شده است، دست پیدا کنیم نعمتی به نام رهایی از آتش دوزخ« وحَرّمْ علیّ فیهِ السّخَطَ والنّیرانَ: و حرام کن بر من در آن خشم و سوزندگی را»
خدایا در این روز ایمان را محبوب ما قرار بده و معصیت و گناه را در نظر ما ناخوشایند بساز
«بِعَوْنِکَ یا غیاثَ المُسْتغیثین: به یاریت ای دادرس داد خواهان»
ثبت دیدگاه