معاویه که با آزادی‌های بی‌حدومرز در دوران خلفا خو گرفته بود و پس از عثمان داعیه خلافت داشت، با طلوع حکومت علوی عرصه را بر خود تنگ دید و نهایتاً تصمیم گرفت مصاف صفین را طراحی کند. جرئت پیدا کردن شخصیتی مانند معاویه که همانند پدرش هیچ‌گاه ایمان نیاوردند، نتیجه رفتار غیرمنطقی خلفا بود. جناب عمر علی رغم دأب خودش مبنی بر تعویض هرساله‌ی فرمانداران سال‌ها به معاویه اجازه حکومت بر شامات را داده بود و بارها به مناسبت‌های مختلف او را تأیید می‌کرد مثلا خود او به اطرافیانش می‌گفت: شما از کسری و قیصر می‌گویید در حالی که معاویه در بین شماست. شاید او به پشتوانه همین تأییدات بود که از زمان خلیفه دوم در طمع خلافت بود و با حکومت مطلقی که بر اهل شام داشت مقابل حکومت علوی ایستاد همان‌گونه که فرزند او حاضر به از میان برداشتن فرزند رسول الله و انحراف حکومت اسلامی شد و این نتیجه قهرمان سازی ناآگاهان بود.

پی‌نوشت:
مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشر مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ۱۳۸۶.