بحث خود را با مسئله ریا که مهمترین مسأله در دین مبین اسلام هست، پیش می بریم، در مطالب گذشته توضیحاتی را پیرامون ریا بیان نمودیم، و به دو نمود آن برگرفته از قرآن کریم در مسأله ریا در انفاق و ریا در مقابله با دشمنان اشاره کردیم، ادامه بحث خود را در این مطلب بیان می کنیم.
۱-۳- ریا بطور مطلق
فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ؛ الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ سَاهُونَ؛ الَّذِینَ هُمْ یُرَاءُونَ(۱)؛ پس واى بر آن نمازگزاران؛ که دل از یاد خدا غافل دارند؛ همانان که (اگر طاعتى کنند) به ریا و خود نمایى کنند.
شاید یکی از مهمترین بحثی که بتوان به آن استدلال کرد در رابطه با شرک خفی و ریا، همین آیه هست، چه بسیار افرادی که با چهره موجّه و تسبیح به دست و حتی پیشانی آغشته به جای مهر مردم را در شناخت عمل همراه با ریا و عمل خالصانه به اشتباه وادار سازد.
در روایتی از ائمه معصومین (علیهما السلام) آمده است که: لَو لاخَمسُ خِصالٍ لَصارَ النّاسُ کُلُّهُم صالِحینَ: اوَّلُهَا القَناعَهُ بِالجَهلِ، الحِرصُ عَلَی الدُّنیا، وَالشُّحُّ بِالفَضلِ، وَالرِّیاءُ فِی العَمَلِ وَالعجابُ بِالرَّیِ(۲)؛ اگر پنج خصلت نبود، همه مردم جزوِ صالحان می شدند: قانع بودن به نادانی، حرص به دنیا، بخل ورزی به زیادی، ریاکاری در عمل، و خود رایی.
یعنی خصلت ریا در عمل باعث می شود که در روی زمین علاوه بر اینکه وجه تمایز میان صالحان و ریا کاران باشد، حتی شناخت آنان را نیز برای انسان دشوار می سازد.
در آیات یاد شده از سوره مبارکه ماعون در ابتدای این مطلب، مباحثی را پیرامون این سوره بیان می کنیم:
سوره مبارکه ماعون سوره ای کوتاه هست که بیانگر مجموعه اى از صفات رذیله می باشد، که نشانه بى ایمانى و پستى و حقارت شخص است، خداوند متعال همه این صفات را فرع بر تکذیب دین، تکذیب روز جزا قرار داده است، از تحقیر یتیمان گرفته و تا غفلت از نماز، نمازی که محکم ترین رشته الفت بین بندگان و خدا است را بیان می فرماید.
ریاکارى که خداوند شخص ریاکار را منافق معرفی کرده و این شخص ریا کار را به عدم همکارى با مردم حتى در دادن وسائل کوچک زندگى این مجومعه بیان می دارد، و به این ترتیب افراد بخیل و خودخواه، و متظاهرى را منعکس می فرماید، که نه پیوندى با خلق دارند، و نه رابطهاى با خالق افرادى که نور ایمان و احساس مسئولیت در وجودشان نیست نه به پاداش الهى می اندیشند و نه از عذاب پروردگار متعال بیمناک هستند.
سوالی که در بیان این سه مطالب از قرآن کریم برای ما پیش می آید این است که آیا ما جزء این افراد به ظاهر با ایمان و متدین هستیم، یا اینکه ایمان ما واقعی و حقیقی هست، برای شناخت خویش و پاسخ به این سؤال مهم لازم هست تا از همین کلام الهی ویژگی های ریاکاران را بشناسیم و اگر خدای ناخواسته ریای خفی در درونمان هست، آن رذیله اخلاقی را از خود دور کنیم، در مطالب بعدی به این مهم خواهیم پرداخت.
[divide color=”#”]
پی نوشت ها:
۱) سوره ماعون، آیات ۴-۶.
۲) غررالحکم، ج ۲، ص ۴۵۱.
[box type=”note” bg=”#” color=”#” border=”#” radius=”5″]
برای پیگیری تمام نوشته های این بخش اینجا را کلیک کنید.
[/box]
